Dziurawiec zwyczajny (Hypericum) to popularne byliny występujące w wielu przydomowych ogrodach. Przedstawiamy starożytną roślinę leczniczą i udzielamy wskazówek dotyczących uprawy, pielęgnacji i użytkowania.
Ziele dziurawca to znana roślina ogrodowa i lecznicza. Dajemy Ci przegląd właściwości, wymagań i środków kulturowych dla udanej uprawy dziurawca.
Ziele dziurawca: pochodzenie i właściwości
W rodzaju ziele dziurawca (Hypericum) występuje od 500 do 700 gatunków, które są rozpowszechnione na całym świecie. Należą do rodziny dziurawca zwyczajnego (Hypericaceae). Kilka gatunków dziurawca zwyczajnego pochodzi z naszych szerokości geograficznych, najbardziej znanym jest z pewnością dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum). W historii ziele dziurawca od początku towarzyszyło także chrześcijaństwu. Nazwa wywodzi się od Jana Chrzciciela, którego krew podobno po ścięciu spłynęła do kwiatów dziurawca. Jeśli pocierasz żółte płatki między palcami, czerwonawy sok roślinny ucieknie. Dlatego też w niektórych miejscach ziele dziurawca nazywane jest również krwią dziurawca. W przeszłości była również znana jako królewska korona lub twarde siano ze względu na złotożółte kwiaty, ponieważ roślina szybko zdrewniała i pozostawia twarde łodygi.
Ziele dziurawca to wieloletnie zioło, które w zależności od gatunku jest wiecznie zielone lub jesienią zamiera nad ziemią, a wiosną kiełkuje świeżo. Roślina ma przeciętnie 60-80 cm wysokości, ale zdarzają się też gatunki nisko rosnące, okrywowe i znacznie większe, do 150 cm. Ziele dziurawca zwykle tworzy kilka rozgałęzionych pędów, które mogą być okrągłe, kanciaste lub skrzydlate i mają kolor od zielonego do czerwonobrązowego. Przeciwnie, owalne do lancetowatych, niebiesko-zielone do zielonych liście dziurawca często mają wiele przezroczystych lub ciemnych plam. To są gruczoły łojowe. Złotożółte, pięcioramienne płatki mogą również wydawać się perforowane, co jest szczególnie widoczne w nakrapianychZiele dziurawca (Hypericum maculatum).
Pszczoły i inne owady zapylające lubią odwiedzać kwiaty złotożółte do jasnożółtych, ponieważ dostarczają pożywienia od połowy lata do jesieni. Kwiaty mają również liczne pręciki, które wystają ze środka jak cienkie nitki i ładują swój pyłek na chętnych zapylaczach. Okres rozkwitu dziurawca zwyczajnego rozpoczyna się zwykle około dnia św. Jana w czerwcu i może trwać do października. Po zapyleniu powstają albo zielonkawobrązowe, niepozorne owoce otoczkowe, albo czerwone, pomarańczowe, różowe lub białe mięsiste jagody.
Ryzyko pomyłki: Rośliną podobną do dziurawca zwyczajnego jest trujący starzec (Senecio jacobaea). Jeśli jednak przyjrzysz się bliżej mniejszym kwiatom, zobaczysz, że mają zupełnie inną strukturę niż ziele dziurawca i nie wystają pręciki. Wyglądają jak stokrotki - typowe dla rodziny stokrotek (Asteraceae). Liście starca są naprzemienne i pierzaste.
Uprawianie dziurawca: lokalizacja i procedura
Ziele dziurawca ma różne wymagania dotyczące miejsca sadzenia w zależności od gatunku, ale generalnie jest mało wymagające i toleruje różne miejsca. Idealne miejsce na ziele dziurawca jest słoneczne lub półcieniste na bogatej w próchnicę, dobrze przepuszczalnej glebie. Niektóre gatunki preferują gleby kwaśne, inne wapienne, wilgotne do suchych. Szczegóły dotyczące wymagań lokalizacyjnych poszczególnych gatunków dziurawca można znaleźć w naszym artykule o odmianach.
Ziele dziurawca można kupić w szkółkach bylin lub samemu je zasiać. To są lekkie i zimne zarazki. Oznacza to, że nasiona początkowo potrzebują dłuższego okresu chłodu. Powinny być następnie pokryte niewielką ilością ziemi lub wcale i mieć dużo światła do kiełkowania. Nasiona można wstępnie zaprawiać w lodówce przez sześć tygodni, a następnie wysiewać. W tym celu wydłużone, czerwono-brązowe nasiona są rozsiewane na ubogiej w składniki odżywcze glebie doniczkowej, takiej jak nasza roślina zielna i nasienna. Nasiona są lekko sprasowane i tylko w minimalnym stopniu pokryte ziemią. Pojemnik na nasiona jest ustawiony w jasnym, ale nie nasłonecznionym miejscu, w temperaturze około 20 °C, a gleba w nim jest zawsze wilgotna. Po dwóch do trzech tygodniach pojawią się pierwsze sadzonki. Ewentualnie wysiaj nasiona na zewnątrz jesienią i zostaw je na zimno. Ziele dziurawca ma wysoką zdolność kiełkowania, dlatego niektóre nasiona z pewnością wykiełkują następnej wiosnyna. Sadzonki można sadzić lub przesadzać już po kilku tygodniach.
Najlepszy czas sadzenia odpornych bylin to późna jesień, od października do końca listopada. Alternatywnie można ją sadzić wczesną wiosną przed kiełkowaniem liści na początku marca. Ponieważ byliny nie były jeszcze w stanie uformować korzeni, muszą być regularnie podlewane w nadchodzące lato. W grządce ziele dziurawca można sadzić w grupach, jako karłowate formy okrywowe lub jako pojedyncze krzewy. Odległość sadzenia dla grup wynosi około 40 cm, sadzi się od sześciu do ośmiu roślin na metr kwadratowy. Niskie gatunki ziele dziurawca, takie jak ziele dziurawca (Hypericum polyphyllum) są używane do okrywy gruntowej i sadzi się od 12 do 15 sztuk na metr kwadratowy. Pojedyncze, większe krzewy, takie jak ziele dziurawca wielkokwiatowego (Hypericum x patulum) powinny być oddalone od innych roślin o 1,5 do 2 metrów. Podczas sadzenia dziurawca postępuj w następujący sposób:
- Poluzuj glebę w przyszłym miejscu, w razie potrzeby popracuj w jakimś dojrzałym kompoście.
- Wykop wystarczająco duży i głęboki dół do sadzenia.
- Nie umieszczaj rośliny dziurawca głębiej niż wcześniej, wypełnij ją wykopem i delikatnie dociśnij dookoła.
- Podlewaj energicznie.
Ziele dziurawca w doniczce: Ziele dziurawca może być uprawiane jako roślina doniczkowa. Pojemność garnka powinna wynosić co najmniej 5 litrów. Ważne jest dobre odprowadzanie wody i warstwa drenażowa o wysokości około 5 cm z piasku, żwiru lub keramzytu. Jednak podczas zimowania na zewnątrz należy zapewnić izolacyjną ochronę zimową.
Podsumowanie: Zasadź dziurawiec
- Siew: w pomieszczeniu z zimnem lub na zewnątrz jesienią
- Lokalizacja: od słońca do półcienia
- Gleba: próchniczna i przepuszczalna; W zależności od rodzaju, kwaśne lub wapienne, wilgotne do wyschnięcia
- Czas: październik - koniec listopada lub początek marca
- Odległość sadzenia: 40 cm (w grupach), 1,5 - 2 m (pojedyncze), 12 - 15 roślin/m2 (okrywowa)
Dbaj o ziele dziurawca: krojenie, podlewanie i co.
Ziele dziurawca to roślina ozdobna i lecznicza, łatwa w pielęgnacji. Szczególnie w pierwszym roku po posadzeniu oraz w suche, gorące lata należy ją co jakiś czas podlewać.
Nie powinno się zbytnio nawozić byliny, ponieważ wysoka podaż azotu zmniejsza zawartość pożytecznych substancji. JedenRoczne stosowanie kompostu lub głównie organicznego długoterminowego nawozu, takiego jak nasz uniwersalny nawóz organiczny Plantura, na wiosnę do kiełkowania w zupełności wystarcza dla dziurawca.
Oprócz przycinania, gdy dziurawiec zwyczajny jest do zbioru, roślina wieloletnia jest również przycinana na wiosnę. W przypadku byliny dziurawca wszystkie martwe części rośliny są usuwane przed kiełkowaniem, a roślina wieloletnia może odrosnąć świeża. W przypadku roślin i krzewów zimozielonych odmrożone lub stare i uszkodzone pędy są usuwane na wiosnę.
Propaguj dziurawiec
Ziele dziurawca można rozmnażać z nasion i sadzonek. Jesienią możesz sam wygrać nasiona dziurawca. Aby to zrobić, zbierz kapsułki lub jagody w październiku i pozwól im delikatnie wyschnąć w temperaturze pokojowej przez kilka tygodni. Suche nasiona już wypadają z kapsułek, jagody trzeba rozbić, aby uzyskać nasiona. Nasiona dziurawca można przechowywać w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu przez kilka lat bez uszczerbku dla zdolności kiełkowania.
Najlepiej wyciąć sadzonki z młodych, jeszcze niezdrewniałych końcówek pędów przed kwitnieniem w maju. Te pędy o długości około 10 cm są defoliowane do samego końca i umieszczane w ubogiej w składniki odżywcze glebie doniczkowej, do połowy wzbogaconej piaskiem. W temperaturze około 20 °C, w lekkim i wilgotnym miejscu, po kilku tygodniach uformują się pierwsze delikatne korzenie. Sadzonki można sadzić jesienią tego samego roku.
Wskazówka: W przypadku bylin, które giną każdej jesieni - w przeciwieństwie do krzewów dziurawca, które nie zamierają nad ziemią - podkładkę można również podzielić . W tym celu jesienią odcina się kawałek gniazda łopatą i przesuwa.
Czy ziele dziurawca jest odporne?
Ziele dziurawca jest całkowicie odporne na naszych szerokościach geograficznych. Jeśli wiosną wycina się tylko obumarłe części roślin nad ziemią, jest to dodatkowa ochrona dla rośliny wieloletniej. Ziele dziurawca w doniczce powinno otrzymać izolującą zimową ochronę przed workami jutowymi, gałązkami igłowymi lub polarem.
Zbiór i wykorzystanie dziurawca
W farmacji ważne jest tylko ziele dziurawca. Kiedy ziele dziurawca kwitnie od czerwca, zbierane są naziemne części rośliny. Jeśli zbierzesz ziele dziurawca wcześnie rano, proporcja pozytywnych składników aktywnych, takich jak hiperycyna, jest najwyższa. Możesz odciąć całą roślinę lub tylko kwiaty i pojedyncze liście. Po żniwachZiele dziurawca, należy go szybko zużyć, aby zachować cenne składniki. Możesz go użyć do przygotowania nalewek lub suchych liści i kwiatów do herbaty z dziurawca. Zerwane kwiaty są napełniane do butelki wraz z wysokiej jakości olejem roślinnym i przechowywane w słonecznym i ciepłym miejscu przez około sześć tygodni. Otrzymany czerwony olej z dziurawca zwyczajnego może być używany przez kilka miesięcy.
Użycie dziurawca
Preparaty lub kapsułki z dziurawca zwyczajnego oraz ekstrakty i olejek z czerwonego dziurawca są stosowane w stanach depresyjnych, stanach niepokoju i nerwowości. Stosowany zewnętrznie jako olejek pielęgnacyjny, ziele dziurawca łagodzi bóle mięśni i podrażnienia skóry, wspomaga gojenie się ran i działa przeciwzapalnie. Jednak stosowanie dziurawca zawsze należy omówić z lekarzem, ponieważ może powodować interakcje z niektórymi lekami. Jednym ze skutków ubocznych dziurawca jest zwiększona wrażliwość na światło dzięki hiperycynie barwiącej. Dlatego osoby o jasnej karnacji powinny unikać opalania się podczas przyjmowania dziurawca.
Czy ziele dziurawca jest trujące?
Ziele dziurawca jest klasyfikowane jako lekko toksyczne, głównie ze względu na nadwrażliwość skóry wynikającą ze spożycia. Białe zwierzęta pasące się, takie jak konie, owce czy kozy, mogą cierpieć na katar sienny po nadmiernym spożyciu dziurawca i ekspozycji na światło słoneczne.
Kolejną wieloletnią rośliną leczniczą do własnego ogrodu jest delikatna przetacznik (Veronica). Dowiedz się wszystkiego o roślinie, jej potrzebach i zastosowaniu.