Koper włoski może być uprawiany jako koper bulwiasty, koper dziki i koper przyprawowy na kwiaty i nasiona. Przedstawiamy odmiany i przedstawiamy przegląd najlepszych odmian kopru włoskiego.
Fenkuł ogrodowy (Foeniculum vulgare ssp. vulgare) występuje w trzech różnych odmianach: dziki koper włoski lub gorzki koper (Foenicum vulgare var. vulgare), słodki koper włoski, znany również jako koper rzymski lub koper przyprawowy (Foeniculum vulgare var. dulce) i kopru roślinnego (Foeniculum vulgare var. azoricum). W kuchni najczęściej używa się kopru warzywnego, który ze względu na swoją strukturę nazywany jest również koprem cebulowym lub koprem bulwiastym. Dziki koper włoski i koper korzenny są używane jako przyprawa do chleba, w deserach, herbatach oraz jako lekarstwo np. na problemy trawienne. W tym artykule podsumowaliśmy dla Ciebie najlepsze odmiany kopru włoskiego i ich właściwości.
Porównanie słodkiego kopru, dzikiego kopru i słodkiego kopru
| Warzywny Koper | Koper | Dziki Koper |
| Foeniculum vulgare odmiana azoricum | Foeniculum vulgare odmiana dulce | Foeniculum vulgare odmiana vulgare |
| Użycie bulw | Zastosowanie nasion | Użycie całej rośliny |
| Jako warzywo, gotowane lub surowe | Przyprawa, herbata, lekarstwo | Przyprawa, herbata, lekarstwo |
Odmiany kopru włoskiego: Dziki koper
Odwieczny dziki koper włoski jest nie tylko bliskim krewnym anyżu (Pimpinella anisum), kminku (Carum carvi) i kopru ( Anethum graveolens), ale także archetyp dzisiejszych odmian kopru ogrodowego. Pochodzi z regionu Morza Śródziemnego na Bliski Wschód i już w starożytności był ceniony jako przyprawa i środek leczniczy. W tym czasie był używany głównie do aromatyzowania chleba i wina oraz do leczenia problemów trawiennych. On będzieznany również jako gorzki koper włoski i tworzy tylko bardzo małą bulwę. Rośliny o wysokości do 150 cm są wieloletnie i ponownie kiełkują każdej wiosny. Obecnie dziki koper jest uprawiany dla nasion, które są bardziej aromatyczne w porównaniu z koprem hodowlanym i mają prawie ostry smak, podobny do lukrecji. Koper gorzki pochodzi od kamforowego i gorzkiego w smaku fenchonu zawartego w nasionach, który ma działanie antybakteryjne i pobudzające. Suszone, żółte, słodko-pikantne kwiaty kopru włoskiego mogą być również używane jako zioło. Nazywa się je „pyłkiem kopru włoskiego”.
Koper włoski
Przyprawa kopru włoskiego to forma uprawna z naciskiem na produkcję licznych, dużych i aromatycznych-słodkich nasion. Koper przyprawowy jest koprem włoskim bez tworzenia bulw, ponieważ roślina kwitnie bezpośrednio. Ze względu na smak nasion i liści, koper przyprawowy nazywany jest również koprem słodkim. Stosowany jest w herbatach, jako przyprawa do mięs, ryb i sałatek oraz jako środek leczniczy np. na dolegliwości żołądkowe. Dziś uprawiana jest głównie we Francji, ponieważ do dojrzewania nasion potrzebne są długie, ciepłe lata. Dla ogrodników hobbystów uprawa kopru przyprawowego jest szczególnie atrakcyjna, ponieważ roślina jest solidna i łatwa w pielęgnacji. Dzięki swojej odporności na mróz dobrze znosi zimę u nas. Kwiatostany wydzielają również intensywny zapach i przyciągają liczne owady do zapylania. Przedstawiamy najlepsze odmiany kopru włoskiego do uprawy we własnym ogrodzie:
- 'Dulce': Słodki koper z mocnymi łodygami i delikatnie pierzastymi, zielonymi liśćmi. Rośliny dwuletnie, które osiągają wysokość do 200 cm, oprócz słodkich liści wytwarzają liczne aromatyczne nasiona kopru włoskiego.
- 'Finocchio': Dwuletnia, zielona przyprawa kopru włoskiego z aromatycznymi, słodkimi liśćmi i nasionami. Odmiana lubi się rozmnażać wysiewając w grządce.
- 'Magnafena': Silna odmiana kopru włoskiego z błyszczącymi, turkusowozielonymi liśćmi i bardzo dużymi nasionami. Rośliny osiągają wysokość 80 cm, dzięki czemu pozostają raczej małe i zwarte.
- 'Purpureum': Brązowy koper z brązowymi lub miedzianymi liśćmi. Ten dwuletni wieloletni koper włoski może osiągnąć wysokość 200 cm i rozmnażać się przez samosiew, jeśli nie zebrano wielu nasionzostań.
- 'Rubrum': Brązowy koper włoski o wysokości wzrostu 150 - 200 cm i zielonych liściach z delikatnym brązowym odcieniem. Odmiana tworzy duże, pachnące baldachy kwiatowe, które często wytwarzają tylko kilka nasion.
- 'Smokey': Brązowy koper ze szczególnie słodkimi liśćmi. Koper miedziany o wysokości do 150 cm jest niezawodnie wytrzymały i wieloletni.
- 'Steinschreiber': Słodki fenkuł, który daje nadające się do zbioru nasiona w pierwszym roku, jeśli zostanie zasiany wczesną wiosną. Rośliny o wysokości do 200 cm przez wiele tygodni służą jako produktywne pastwisko dla pszczół.
Warzywne odmiany kopru włoskiego
Najbardziej znanym jest prawdopodobnie koper warzywny. Charakteryzuje się mocno pogrubionymi, biało-zielonymi bulwami pędów. Historycznie najmłodszy jest słodki koper włoski. Powstał przez skrzyżowanie różnych odmian dzikiego kopru włoskiego. Dziś jest uprawiana w dużej części świata i może być spożywana na surowo w sałatkach, ale także gotowana na parze, pieczona lub gotowana.
Liczne odmiany kopru włoskiego różnią się głównie czasem zbioru oraz kategoriami „odporne na śruby” i „nieodporne na śruby”. W przypadku klimatu w Niemczech zalecamy stosowanie wyłącznie odmian odpornych na śruby. Nie mają one tendencji do tworzenia kwiatu zamiast grubej cebulki w pierwszym roku. Obecnie do uprawy dostępnych jest wiele odpornych na śruby odmian słodkiego kopru włoskiego:
- 'Di Firenze': Ta stara włoska odmiana tworzy aromatyczne, duże bulwy, ale jest niestety mniej odporna na zakwity niż dzisiejsze odmiany. Dlatego nadaje się tylko do uprawy jesiennej.
- 'Finale': Odmiana odporna na działanie śrub, dobrze nadaje się do wczesnej uprawy. Cebule są okrągłe, jędrne i gęste, dobrej wielkości, o wysokiej wydajności i aromatycznym smaku.
- 'Fino': Ta wyjątkowo odporna na śruby odmiana przekonuje bujnymi, jasnobiałymi bulwami. Może być uprawiana na początku roku i ma dobry smak.
- ‘Montebianco‘: Ta wcześnie do średnio dojrzewająca, szeroko zaokrąglona odmiana kopru bulwiastego na jesienne zbiory. Pomiędzy siewem a zbiorami upływa 90 - 110 dni.
- 'Orazio F1': Hybrydowa odmiana o jednakowej wielkości, grubych, zaokrąglonych bulwach. Prawie nie zdrewniałykiedykolwiek i może być zbierany jako mini koper lub w pełni wyrośnięty słodki koper.
- 'Perfection': Ta dość odporna na śruby odmiana kopru włoskiego ma pięknie ukształtowane, białe, płaskie, okrągłe bulwy. Polecany do wczesnej uprawy i jesiennych zbiorów.
- ‘Preludio F1’: Hybrydowa odmiana z Włoch o średniej wielkości, okrągłych, białych bulwach. Odmiana odporna na śruby nadaje się do sadzenia od maja do sierpnia.
- 'Romanesco': Wcześnie dojrzewająca odmiana kopru włoskiego z okolic Rzymu z dużymi, grubymi bulwami, ważącymi do 400 g. Rośliny osiągają wysokość około 60 cm.
- ‘Rondo F1‘: Odporna na śruby odmiana hybrydowa do zbiorów letnich i jesiennych charakteryzuje się wysokim plonem i intensywnym smakiem bulw.
- 'Selma': Odmiana odporna na śruby szybko rośnie z dużymi bulwami. Charakteryzuje się również wysokim plonowaniem przez całe lato i wyśmienitym smakiem.
Po wybraniu odpowiednich odmian kopru włoskiego nadszedł czas na sianie i sadzenie. Więcej o uprawie kopru włoskiego we własnym ogrodzie przeczytasz w naszym specjalnym artykule.