Rzodkiewka to szybko rosnące, zdrowe warzywo, które można uprawiać prawie przez cały rok. Z nami dowiesz się wszystkiego o pochodzeniu i właściwościach kapusty oraz o sadzeniu rzodkiewki.
Rzodkiew ogrodowa (Raphanus sativus var. niger) jest jednym z najpopularniejszych warzyw w Azji. W Niemczech rzodkiewka piwna jest bardziej znana - ale rzodkiewka może być używana w znacznie bardziej różnorodny sposób. Przedstawiamy rzodkiewkę, jej właściwości i wymagania, a także udzielamy wskazówek dotyczących jej sadzenia i pielęgnacji.
Rzodkiewka: pochodzenie i właściwości
Rzodkiewka, znana również jako rzodkiew lub rzodkiewka, należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Jest blisko spokrewniony z rzodkiewką (Raphanus sativus var. sativus) i rzodkiewką pastewną (Raphanus sativus var.oleiformis). Rzodkiewka prawdopodobnie pochodzi od rzodkiewki polnej (Raphanus raphanistrum), która pochodzi z południowej Europy i Azji. Uprawiana forma rzodkiewki prawdopodobnie dotarła do Niemiec dopiero w XIII wieku. Dziś jest używany na całym świecie jako roślina warzywna. Słowo rzodkiewka lub radi pochodzi od łacińskiego „radix”, co oznacza „korzeń”.
Rzodkiewki tworzą zgrubiałe korzenie z części korzenia i pędu, tzw. hipokotyl. Rzodkiewki okrągłe, owalne lub cylindryczne mogą być z zewnątrz białe, różowe, czerwone, fioletowe, zielone, brązowe lub czarne. Wewnątrz znajduje się miąższ buraka o barwie od białej, zielonej do purpurowej, o aromatycznym, gorącym, słodkim smaku. Jak wszystkie rośliny kapusty, rzodkiewka zawiera również różne olejki gorczyczne, które odpowiadają za charakterystyczny, kapuściany, ostry smak. Działają antybakteryjnie, dlatego rzodkiew można przerobić na syrop na kaszel.
Korzeń rzodkiewki może sięgać głęboko w ziemię i prawie nie tworzy korzeni bocznych. Liście rzodkiewki początkowo tworzą podstawową rozetę liściową z ząbkowanymi, klapowanymi do pierzastych pojedynczych liści, niektóre z długimi szypułkami. W okresie kwitnienia rośliny rzodkiewki rozciągają się na długość itworzą wysokie pędy kwiatowe, które pokryte są naprzemiennymi liśćmi. Rośliny całodniowe kwitną tylko wtedy, gdy długość dnia przekracza określoną liczbę godzin. Dzieje się tak zwykle od maja do końca czerwca. Kwiaty rzodkiewki pojawiają się na pędach o wysokości 120 - 200 cm. Rosną w pęczkach i mają białe lub różowe kwiaty z ciemnymi żyłkami. Rzodkiewki są samosterylne, dlatego ściśle zapylają krzyżowo i są zależne od owadów. Kwiaty dostarczają zatem zarówno nektaru, jak i pyłku. Po zapyleniu tworzą się wydłużone strąki, w których dojrzewają kanciaste, czerwonawo-brązowe do ciemnobrązowych nasiona rzodkwi. Nawet gdy strąki są dojrzałe, nie pękają, w przeciwieństwie do rzepaku (Brassica napus) czy gorczycy (Sinapis). Wszystkie części rzodkiewki są jadalne: liście, kwiaty i młode strąki można wykorzystać również w kuchni.
Jaka jest różnica między rzodkiewkami a rzodkiewkami? Rzodkiewki i rzodkiewki należą do tego samego gatunku, ale każda z nich jest inna. Rzodkiewki są często znacznie większe i dłuższe, mają bardziej aromatyczny smak, a jednocześnie są słodkie lub cierpkie. Z drugiej strony rzodkiewki mają lekko ostry smak i są zbierane po kilku tygodniach jako delikatna, mała rzepa. Są jednak tak blisko spokrewnione, że mogą się krzyżować, jeśli kwitną w tym samym czasie.
Sadzenie rzodkiewek: siew, lokalizacja i firma
Optymalne miejsce dla rzodkiewki to lekka lub średnio ciężka, krucha gleba z dobrym zaopatrzeniem w wodę w pełnym słońcu lub w półcieniu. Na zbyt lekkiej glebie rzodkiewki stają się owłosione i bardzo ostre. Z drugiej strony korzeń rzodkiewki nie może być dobrze rozwinięty i z trudem zebrany na zbyt ciężkiej glebie. Zamulenie lub ciężkie gleby z tendencją do nasiąkania wodą są nieodpowiednie, ale można je poprawić za pomocą bogatej w kompost ziemi doniczkowej, takiej jak nasza ekologiczna ziemia pomidorowa i warzywna Plantura oraz piasek. Wprowadzenie materii organicznej również poprawia jakość gleby na dłuższą metę, ponieważ promuje życie w glebie i zwiększa tworzenie próchnicy.
Rzodkiewki wysiewa się bezpośrednio na zewnątrz lub w chłodni, w zależności od rodzaju uprawy i odmiany. Wstępna kultywacja jest możliwa, ale siew bezpośredni skutkuje znacznie ładniejszymi burakami i głębszymi korzeniami, co ułatwia pielęgnację i zbiór. Niektóre odmiany rzodkiewki nadają się do uprawy letniej z siewem na wiosnę, inne wykorzystywane są jako rzodkiewki jesienne i zimowe do przechowywaniazasiane sie Rzodkiewki można również uprawiać przez zimę w nieogrzewanych, osłoniętych chłodniach.
Ze względu na dużą różnorodność odmian i ich uprawę w różnych porach roku, rzodkiewki można wysiewać partiami co dwa tygodnie, dzięki czemu można je zbierać prawie przez cały rok. Najpierw gleba jest uprawiana, usuwając niechciane chwasty i hojnie spulchniając glebę. Nasiona rzodkiewki wysiewa się następnie w rzędach w odległości 25 - 30 cm, a następnie oddziela je w odległości 20 cm między poszczególnymi roślinami rzodkiewki. Nasiona umieszcza się na głębokości 1 - 2 cm w ziemi lub ziemi doniczkowej i energicznie podlewa. W optymalnej temperaturze kiełkowania 14 - 15 °C pierwsze sadzonki można zobaczyć po 8 do 10 dniach.
Dobrzy i źli sąsiedzi dla rzodkiewek: Mieszana kultura rzodkiewek jest bardzo warta zachodu, ponieważ niektórzy partnerzy w uprawie trzymają z dala szkodniki i nie przenoszą chorób. Dobrymi sąsiadami rzodkiewki są sałata (Lactuca), marchewka (Daucus carota), seler (Apium graveolens ), salsefia (Scorzonera hispanica), szpinak (Spinacia oleracea), pomidor (Solanum lycopersicum), Papryka (Capsicum annuum), groszek (Pisum sativum) i fasola (Phaseolus vulgaris). Z drugiej strony zły sąsiad roślin to spokrewnione kapustne (Brassica), ogórki (Cucumis sativus) i cebula (Allium cepa ).
Szybko rosnące odmiany rzodkiewki można uprawiać jako poprzedni lub drugi plon. W szklarni gorące buraki optymalnie rozwijają się wczesną wiosną i są zbierane na początku maja, kiedy pojawiają się pomidory, papryka i tym podobne. Rzodkiewki jesienne i ozime można wysiewać od sierpnia jako uprawę następczą po wczesnych odmianach marchwi, fasoli szparagowej, grochu lub sałacie. Rzodkiewki nie należy uprawiać bezpośrednio po innych kapustnych, aby uniknąć przerażającej kiły (Plasmodiophora brassicae). Dlatego zaleca się przerwę w uprawie trwającą od czterech do pięciu lat.
Właściwa pielęgnacja
Opieka nad rzodkiewkami jest dość łatwa, również dlatego, że kultura szybko się rozwija. Dwa do trzech tygodni po siewie sadzonki są rozdzielane do ostatecznej odległości. Regularne pielenie między rzędami ogranicza porost chwastów, co jest szczególnie ważne przyfaza sadzonki jest ważna. W kolejnych paragrafach przedstawiamy dalsze środki pielęgnacyjne.
Woda i nawozić
Nawożenie i nawadnianie są ważne podczas uprawy rzodkiewki, ponieważ susza, upał i niedobory składników odżywczych powodują, że buraki są owłosione, kwaśne i zdrewniałe. W skrajnych przypadkach rzodkiewki wystrzeliwują ze stresu i przedwcześnie kwitną. Dlatego regularne zaopatrzenie w wodę jest szczególnie potrzebne w okresach suchych.
Rzodkiewka należy do przeciętnych konsumentów i powinna być dostarczana z wystarczającą ilością składników odżywczych, zwłaszcza w okresie rozwoju buraków. Nasz organiczny nawóz pomidorowy Plantura jest specjalnie dostosowany do potrzeb pomidorów i innych rodzajów warzyw. Działa przez okres około trzech miesięcy i powoli i równomiernie uwalnia zawarte w nim składniki odżywcze. To skutecznie zapobiega wypłukiwaniu lub nadmiernemu nawożeniu roślin. Bezzwierzęcy nawóz granulowany może być stosowany na powierzchnię gleby podczas spulchniania do siewu. Świeżego obornika lub kompostu nie należy dodawać tuż przed wysiewem rzodkiewki, ponieważ jest to zbyt surowe dla rzodkiewki i może uszkodzić rośliny.
Częste choroby i szkodniki rzodkiewki
Rzodkiewka to dość silna roślina warzywna, ale w niesprzyjających warunkach wzrostu mogą wystąpić różne szkodniki i choroby:
- Pchły promowe (Psylliodes): Małe, skaczące, błyszczące, czarne chrząszcze tworzą dziurawe liście. Regularne pielenie między rzędami, siatki chroniące warzywa o drobnych oczkach i bulion wrotyczowy ograniczają porażenie.
- Mucha kapuściana (Delia): czerwie muszki kapuścianej żywią się korzeniami kapusty, a młode rośliny często całkowicie obumierają. Siatki ochronne na warzywa i mieszana kultura z pomidorami i selerem odstraszają muchy kapusty.
- Mszyca kapuściana (Brevicoryne brassicae): Biało-szare mszyce ssą końcówki młodych pędów. Pożyteczne owady przeciwko mszycom i mieszana kultura z fasolą ograniczają inwazję.
- Choroba plamistości liści: Różne patogeny grzybowe powodują ciemne plamy na liściach, które często same w sobie nie są groźne, ale wskazują na inne choroby lub szkodniki rzodkiewki.
- Mączniak rzekomy (Peronospora parasitica): Na spodniej stronie liścia tworzą się szarobiałe narośla, które są widoczne jako żółte plamki na górnej stronie. Ciepła i wilgotna pogoda sprzyja chorobie, dlatego należy zapewnić odpowiednią wentylację i odstępy sadzeniabyć szanowanym.
- Biała rdza (Albugo candida): Błyszczące, białe krosty grzyba na spodzie liścia pojawiają się szczególnie przy wysokiej wilgotności i szybko rozprzestrzeniają się przez wiatr i wodę w uprawie. Dotknięte liście należy usunąć i wyrzucić razem z odpadami domowymi.
Czy rzodkiewki są odporne?
Młode, gotowe do zbioru rzodkiewki nie są odporne i dlatego są zbierane i przechowywane w całości jesienią. W pełni wyrośnięte rzodkiewki jesienne wytrzymują temperatury do -9°C i teoretycznie można je zbierać przez całą zimę, jeśli grunt jest wolny od mrozów, ale na tym etapie często są zbyt zdrewniałe. Buraki mogą również pękać podczas mrozu i wtedy nie są już jadalne. Ochrona na zimę folią lub włókniną lub uprawa rzodkiewki w izolowanej, nieogrzewanej szklarni jest lepszą alternatywą dla uprawy na zewnątrz, jeśli buraki nie mogą być przechowywane.
Pierwsze aromatyczne buraki rzodkiewki można zebrać już kilka tygodni po siewie. Dajemy wskazówki dotyczące zbierania i przechowywania rzodkiewki.