Roślina, rozmnażana lipa &

Są łatwe w pielęgnacji, dobrze radzą sobie w ciepłej i suchej pogodzie i są głęboko zakorzenione w naszej niemieckiej kulturze. Jeśli szukasz nowego drzewa do swojego ogrodu, wszystkie informacje na temat lipy znajdziesz tutaj.

Od wieków lipy (Tilia) odgrywają ważną rolę w naszej kulturze i mitologii. Nawet dzisiaj drzewa, z których niektóre są bardzo okazałe, często można znaleźć na placach ratuszowych w centrum miasta. Lipy są ciepłolubne, przyjazne owadom, a teraz dostępne są odmiany w różnych rozmiarach, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Z tego powodu lipy należą do drzew najczęściej spotykanych w miastach. W tym artykule dowiesz się, jak sadzić lipy w ogrodzie, jakie są ich właściwości i na co należy zwrócić uwagę przy ich pielęgnacji. Pokazujemy również, jakie choroby i szkodniki mogą dotykać lipy.

Lipa: kwiat, liście i właściwości

Lipy należą do rodziny malwy (Malvaceae). Na całym świecie występuje około 50 gatunków lip. Mamy głównie lipę drobnolistną (Tilia platyphyllos), lipę drobnolistną (Tilia cordata) oraz hybrydę między tymi dwoma gatunkami, reprezentowana holenderska lipa ( Tilia x vulgaris). Pierwotne rozmieszczenie lip obejmuje regiony o klimacie umiarkowanym Ameryki Północnej, Europy i Azji. Liście wielu gatunków lip mają kształt serca, dlatego lipy znane są również jako drzewa miłości.

Wskazówka: Kolejną szczególną cechą listowia jest to, że bardzo dobrze pachnie, szczególnie jesienią, kiedy spada z drzewa, dobrze się rozkłada i tworzy doskonały kompost.

Lipy osiągają wysokość od 15 do 40 metrów, w zależności od gatunku i odmiany. Mogą mieć ponad 1000 lat, co wynika z ich wysokiej zdolności do kiełkowania - mogą kiełkować raz za razem po uszkodzeniu i chorobie. W pierwszych latach wzrostu lipy tworzą korzeń palowy; z kolei system korzeniowy starszych drzew ma kształt serca. Dlatego Linden też możedobre do stabilizacji skarp.
Dodatkowo lipy rozwijają korzenie wtórne, co ma decydującą zaletę: lipy mają tylko kilka mechanizmów chroniących przed atakiem grzybów. Często więc zdarza się, że pień jest atakowany przez grzyby i rozkłada się, a wraz z wiekiem drzewo staje się puste od wewnątrz. Jednak zwykle nie oznacza to obumarcia drzew, ponieważ korzenie wtórne rosną wewnątrz pnia i w ten sposób zapewniają drzewom zaopatrzenie w wodę i składniki odżywcze.
Owoce lipy mają kształt kulisty. orzechy w kształcie jajka, które odpadają w całości. Suchoskóry przylistek służy jako latający róg do rozprzestrzeniania się wiatru.
Niemniej jednak lipy nie są zbyt konkurencyjne, dlatego rzadko można je znaleźć we współczesnych lasach.

Kiedy kwitną lipy? Okres kwitnienia lipy drobnolistnej rozpoczyna się na początku do połowy czerwca, a dwa tygodnie później następuje okres kwitnienia lipy drobnolistnej. Z nawet 60 000 kremowo-białych i przyjemnie pachnących kwiatów lipy są nie tylko prawdziwą ucztą dla nas ludzi, ale także magnesem dla owadów i ogromnym pastwiskiem dla pszczół. Lipy dostarczają więc pokarmu dla ciężko pracujących małych zwierząt, podczas gdy większość innych drzew już dawno wyblakła. To sprawia, że lipa jest bardzo ważną rośliną pastewną do produkcji miodu. Jednocześnie kwiat lipy wyznacza początek fenologicznej pełni lata.

Najpiękniejsze gatunki i odmiany lipy do ogrodu

Oprócz gatunków takich jak lipa srebrzysta (Tilia tomentosa) lub lipa amerykańska (Tilia americana) naturalnie mamy głównie małe- lipa liściasta i letnia oraz jej hybrydowa forma, lipa holenderska. Istnieją różne ich odmiany, które różnią się głównie wielkością i szerokością korony.

Lipa lipowa

Lipy często mają wspaniały kolor jesiennych liści. Mają umiarkowane wymagania pokarmowe i łatwo przystosowują się do gleby. Zwykle dobrze tolerują również klimat miejski i krótkie okresy suszy.

• Tilia cordata 'Greenspire': Ta odmiana lipy jest jedną z najbardziej znanych i najbardziej uznanych odmian w miastach. Dorasta do wysokości od 13 do 20 m i uważana jest za bardzo tolerancyjną na suszę i upały. Owalna, zamknięta korona Tilia cordata 'Greenspire' może osiągnąć rozpiętość 13 m.
• Tilia cordata'Rancho': Przy wysokości od 8 do 12 m 'Rancho' jest nawet mniejsze niż 'Greenspire' i dlatego doskonale nadaje się do wielu ogrodów. Ta odmiana lipy rośnie wolno, jest bardzo odporna na wiatr i zwykle nie jest atakowana przez mszyce. Korona „Rancho” jest początkowo wąska i jednolita, ale z wiekiem staje się bardziej zaokrąglona i może osiągnąć szerokość 8 m.
• Tilia cordata ‘Monto’: To jedna z najmniejszych odmian lipy drobnolistnej. 'Monto' ma tylko 4-5 m wysokości, rośnie bardzo wolno i wyróżnia się kulistym kształtem korony.Należy jednak zauważyć, że 'Monto' rzadko kwitnie i owocuje. Odmiana jest również bardziej podatna na plamistość liści.

Lipy lipowe

Limonki drobnolistne są znacznie bardziej wymagające niż lipy drobnolistne. Uwielbiają równomiernie wilgotną, głęboką i bogatą w składniki odżywcze glebę. Uwielbiają też ciepło i są podatne na mróz, suche powietrze, suszę, zanieczyszczenie powietrza i zasolenie gleby. Dlatego nadają się tylko do niektórych lokalizacji.

• Tilia platyphyllos ‘Fastigiata’: Dzięki stromo wyprostowanym pędom ta odmiana ma interesujący kształt wąskiej piramidy. W dobrych warunkach wzrostu 'Fastigiata' osiąga wysokość od 25 do 30 mi pozostaje bardzo smukła przy szerokości zaledwie 3 do 4 m.
• Tilia platyphyllos 'Zelzate': Wysokość od 12 do 20 m 'Zelzate' jest nieco mniejsza, ale szybka - rosnąca odmiana . „Zelzate” charakteryzuje się gęstą, jajowatą lub piramidalną koroną o szerokości od 4 do 5 m. Uważa się, że drzewo jest bardzo odporne na choroby.
• Tilia platyphyllos ‘Örebro’: Już sama nazwa wskazuje, że jest to odmiana ze Szwecji. Propagowano ją tam od 1935 roku. „Örebro” ma raczej powolny wzrost i osiąga wysokość od 15 do 18 m. Gałęzie boczne, początkowo bardzo wyprostowane, wyginają się po około 10 latach i nadają „Örebro” owalny kształt korony. Inną szczególną cechą tej odmiany lipy drobnolistnej jest to, że kwitnie bardzo obficie i ma intensywny zapach.

Niektóre bardziej interesujące gatunki

• Lipa Henryka (Tilia henryana): Lipa Henryka to gatunek o wysokości do 12 m, pochodzący z Chin.Tilia henryana ma charakterystyczne, owłosione, głęboko ząbkowane liście i kwitnie dopiero w sierpniu, co czyni ją bardzo popularną wśród pszczelarzy. Młode drzewa muszą być chronione przed mrozem, ale starsze drzewa z gatunku Tilia henryana są odporne na temperaturę około -12°C.
• Japońska limonka (Tilia japonica): Tilia japonica pochodzi ze wschodnich Chin i Japonia i prawie nie różni się od znanej nam lipy drobnolistnej. Jedyną różnicą jest liczba chromosomów: lipa japońska ma dwa razy więcej chromosomów.
• holenderska limonka (Tilia x europaea): holenderska limonka jest naturalną hybrydą lipy wielkolistnej i drobnolistnej. Dorasta do 40 m wysokości i ma bardzo zmienny, dość szeroki kształt korony. Lipy holenderskie należą do gatunków bardziej odpornych na mróz, ale są bardziej podatne na inwazję mszyc.

Wskazówka: Wygląd lipy drobnolistnej i drobnolistnej jest bardzo podobny i można je odróżnić tylko po niewielkich cechach. Liście lipy drobnolistnej są na wierzchu nagie, natomiast liście lipy drobnolistnej na wierzchu są owłosione. Owoce lipy drobnolistnej są raczej miękkie i kruche, owoce lipy drobnolistnej są twarde i wyraźnie użebrowane. Drzewa można również odróżnić po korze: kora lip drobnolistnych jest często podnoszona znacznie wcześniej, prążkowana i podłużnie spękana, podczas gdy lipy drobnolistne są nieco drobniej bruzdowane nawet w średnim wieku.

Sadzenie lip: lokalizacja i procedura

Pod względem lokalizacji lipy są dość oszczędne. Wolą stanowiska słoneczne do częściowo zacienionych i ciepłych. Gleba powinna być przepuszczalna i dobrze napowietrzona. Wapno drobnolistne toleruje również zmienną wilgotność. Ponadto lipy mają na ogół umiarkowane wymagania pokarmowe i dobrze radzą sobie z jednym lub drugim okresem suszy. Istnieją jednak wyraźne różnice między lipami letnimi i zimowymi:
Lipy letnie wymagają więcej ciepła i mają wyższe wymagania pokarmowe. Preferują gleby o wyższym pH, więc wapnowanie przed sadzeniem i w regularnych odstępach czasu, na przykład za pomocą naszego ekologicznego wapna trawnikowego i ogrodowego Plantura, może mieć sens.
Przed sadzeniem dobrze się zastanów, która lipa pasuje do Twojego Lokalizacja. Powinno być wystarczająco dużo miejsca na w większości rozłożysty wzrost korony.Ponadto w okresie kwitnienia wiele lip jest często atakowanych przez mszyce. Nie szkodzą drzewu, ale wydzielają lepką spadź. Dlatego nie należy planować żadnych miejsc parkingowych, basenów ani miejsc siedzących pod lipami.

Roślina wapno:

• Najlepszy czas na sadzenie lip to jesień, przed pierwszymi przymrozkami.
• Dołek do sadzenia powinien być co najmniej dwa razy większy od bryły korzeniowej.
• Wymieszaj wykopaną glebę z dobrą glebą, na przykład naszą beztorfową, organiczną glebą uniwersalną Plantura, aby poprawić jakość gleby na dłuższą metę.
• W przypadku produktów w belach, otwórz płótno do beli lub belę drucianą, ale nie wyjmuj. Wyjmij wywar z doniczek, a następnie posadź go tak, aby szyjka korzeniowa była wyrównana z powierzchnią gleby.
• W przypadku dużych lip, umieść dwie paliki do połączenia drzew.
• Wypełnij otwór do sadzenia mieszanką gleby i mocno dociśnij całą masą ciała.
• Uformuj pierścień odlewniczy z nadmiaru ziemi i obficie wodą.
• W przyszłym roku podlej drzewo na wypadek suszy.

Wskazówka: Nasza organiczna uniwersalna gleba Plantura to wygrana dla lipy zarówno na ciężkiej, gęstej glebie, jak i na lekkiej, piaszczystej glebie. Wysoka zawartość materiału organicznego z jednej strony rozluźnia glebę, az drugiej zwiększa zdolność magazynowania wody i składników odżywczych.

Lipa w doniczce: Można również uprawiać lipy w doniczce. Szczególnie ważny jest wybór odpowiedniej odmiany i odpowiednio dużej doniczki. Na przykład odmiany „Monto” lub „Green Globe” są odpowiednie ze względu na ich bardzo powolny i niewielki wzrost. Na przykład nasza organiczna gleba uniwersalna Plantura jest idealna jako podłoże. Nie zawiera torfu, dzięki czemu pozwala zaoszczędzić do 60% CO₂ podczas produkcji. Uprawiając lipy w doniczkach, upewnij się, że są one regularnie podlewane, a woda dobrze odpływa, aby nie dochodziło do zalania. Ponadto lipy doniczkowe wymagają lepszej ochrony w okresie zimowym. Należy pamiętać, że doniczka musi się powiększyć wraz z lipą i po kilku latach powinna pomieścić co najmniej 600 litrów.

Właściwa pielęgnacja

Ogólnie rzecz biorąc, lipy są bardzo łatwe w pielęgnacji. Od pewnego wieku lipy nie wymagają już podlewania ani nawożenia dzięki ich szeroko rozgałęzionemu systemowi korzeniowemu. Ponadto lipy są bardzo tolerancyjne na przycinanie i mogą być używane z czymśWkładanie wysiłku w praktycznie każdą formę.

Lipa zimą: Ogólnie rzecz biorąc, lipy są tu odporne. Dopiero w pierwszych latach wzrostu rośliny są zwykle nieco bardziej podatne. Rozrzucenie kilku gałązek lub gałęzi jodłowych wokół kraty drzewa pomaga jako ochrona.

Podlewanie i nawożenie lip

Lipy powinny być nadal podlewane w okresach gorących i suchych, zwłaszcza w pierwszych latach wzrostu. Później nie jest to już konieczne, ponieważ korzenie lipy zapewniają wtedy odpowiednie zaopatrzenie w wodę.

Nawożenie nie jest już konieczne od określonej wielkości. Przede wszystkim jednak młode lipy drobnolistne oczekują na wiosnę kilku dodatkowych składników odżywczych. Na przykład można do tego użyć naszego głównie organicznego, uniwersalnego nawozu organicznego Plantura o trzymiesięcznym działaniu. Alternatywnie odpowiedni jest również gotowy kompost.

Przycinanie lip

Lipy prawie nie magazynują garbników ani toksyn w swoim drewnie, co czyni je bardzo podatnymi na insekty i grzyby. Ponieważ cięcie powoduje rany lipy, znacznie zwiększa to jej podatność. Aby to zrekompensować, lipy reagują na cięcie silnym nowym pędem. Często jednak ścinane lipy często stają się puste od wewnątrz, co z wiekiem może prowadzić do pewnej niestabilności. Lipy wyrastają na okazałe drzewa bez konieczności przycinania, ale mogą być małe i ukształtowane w pożądany kształt dzięki regularnemu przycinaniu. Można nawet uprawiać lipy sadzone w rzędzie jako żywopłot. Dobrym momentem na cięcie jest wczesna jesień do września lub wiosna przed kwitnieniem. Zasadniczo, stare i zgniłe gałęzie powinny być całkowicie usunięte podczas cięcia. W następnym kroku możesz dalej ciąć lipę w zależności od pożądanego kształtu.

Wskazówka: Jeśli lipy przycina się jesienią, mogą gromadzić mniej zapasów, a odrost jest mniej silny.

Powszechne szkodniki i choroby lipy

Większość chorób lip wywoływana jest przez grzyby. Trzy z najczęstszych są krótko opisane tutaj.

• Opalanie liści: Garbowanie liści spowodowane przez patogen Apiognomonia tiliae można rozpoznać po brązowych plamach z ciemną obwódką na liściach . Często wychodzą z Gallenróżne owady. Ponieważ grzyb zimuje na ziemi w porażonych liściach, ważne jest, aby jesienią usunąć liście. Ponadto może pomóc energiczne przycinanie dotkniętych gałęzi do zdrowego drewna.

• Plamy na liściach Cercospory: Spowodowane przez grzyb Cercospora microsora Małe, brązowe plamy o wielkości 3 do 4 mm również tworzą się na liściach lipy Plamy z ciemną obwódką. Ponadto grzyb może atakować ogonki i gałązki. Głównym źródłem infekcji na wiosnę są porażone jesienne liście, dlatego należy je usuwać w przypadku porażenia. Ponadto należy przyciąć dotknięte gałęzie, które można rozpoznać po rozwijającej się tam martwicy.
• Zamieranie gałęzi: Zamieranie gałęzi jest spowodowane przez grzyb Stigmina pulvinata i można je rozpoznać po tym, że lipy już nie kiełkują wiosną i wiele gałęzi obumiera. Drzewa zwykle mogą to zrekompensować i pod koniec okresu wzrostu drzewo ma ponownie zamkniętą koronę. Ale to nie znaczy, że drzewo znów jest zdrowe. Środki kontroli nie są jeszcze znane, ale energiczne przycinanie porażonych części rośliny również może tutaj pomóc.

Niektóre szkodniki zwierzęce atakują również lipy. Chcielibyśmy krótko przedstawić wam trzy z nich:

• Mszyce (Aphidoidea): Mszyce, takie jak ozdobna mszyca lipowa (Eucallipterus tiliae) lubią atakować lipy i żywić się nimi ich asymiluje. Mszyce wydzielają tzw. spadź. Jest to bardzo lepki płyn, którego pszczoły używają do produkcji miodu. Jednak to również skleja wszystko pod lipami i może nadal utrudniać fotosyntezę drzewa z powodu kolonizacji sadzowych grzybów pleśniowych. Problem zwykle reguluje się za pomocą naturalnych przeciwników, takich jak biedronki. Małe lipy można również leczyć preparatem neem, takim jak nasza neem bez szkodników Plantura. Składa się w 100% z ziołowego i naturalnego składnika aktywnego, który nie jest szkodliwy dla pszczół.

• Omacnica lipowa (Ovalisia (Scintillatrix) rutilans): Plaga omacnicy lipowej jest trudna we wczesnych stadiach raczej niespecyficzne rozpoznawanie objawów. Należą do nich na przykład więdnięcie liści wkorony, nieregularny obrzęk kory i odpływ soków. Dopiero później kora pęka, a części odpadają. Jeśli przyjrzysz się uważnie, zobaczysz również pochyłe dziury wywiercone przez szkodniki w pniu lipy. Ponieważ chrząszcze lipowe są pod ochroną, bezpośrednia kontrola nie jest dozwolona. Najlepszą ochroną jest zatem profilaktyka, polegająca na dbaniu o to, aby drzewa były jak najzdrowsze. W szczególności już uszkodzone lub zestresowane drzewa są atakowane przez chrząszcza lipowego.
• Roztocze chmielowca (Eotetranychus tiliarium): Roztocza chmielowca prawie nie widać gołym okiem, ale plaga nadal może być rozpoznawalne przez typowe sieci. Pierścienie klejowe, które zimą mocuje się wokół tułowia, nadają się do profilaktyki. Naturalnych przeciwników przędziorków, takich jak drapieżne roztocza, można wykorzystać do ich zwalczania.

Pielęgnacja lip w skrócie:

• Młode lipy wymagają regularnego podlewania w okresach suszy.
• To samo dotyczy nawożenia, które można wykonać wiosną dla młodych drzew.
• Jeśli chcesz ukształtować swoją lipę w określony sposób, najlepiej przyciąć ją wczesną jesienią lub wiosną.
• Różne patogeny i grzyby mogą wpływać na lipy. Jednak inwazja może być często tolerowana, ponieważ lipy nie są poważnie uszkodzone.

Propagacja

W zasadzie lipy można rozmnażać wegetatywnie lub generatywnie przy użyciu nasion lipy. Jednak przy uprawie z nasion lipy potrzeba kilku lat więcej cierpliwości, a szanse powodzenia są znacznie mniejsze. Dzieje się tak, ponieważ nasiona lipy wytwarzają silne inhibitory kiełkowania, które należy najpierw przezwyciężyć.

W przypadku lip rozmnażanie wegetatywne jest dużo łatwiejsze, ponieważ drzewa same wypuszczają nowe pędy z powierzchniowych korzeni. Po znalezieniu takiej sadzonki wykopujesz ją bardzo hojnie łopatą i sadzisz bezpośrednio w nowym miejscu lub najpierw w doniczce.
Jeśli nie chcesz czekać, aż znajdziesz lipę drzewko przez przypadek można użyć lipy również aktywnie zachęcać do wydalenia z podstawy korzenia. Ta metoda jest również znana jako propagacja przez przerwy.

1. Korzenie wokół podstawy pnia za pomocą podłoża, takiego jak zrębki, ściółka z kory lubMech.
2. Płytkie nacięcia na pniu (przed nałożeniem podłoża) mogą pobudzić drzewo do jeszcze większego kiełkowania.
3. Teraz musisz poczekać i utrzymywać wilgotne podłoże, aż wyrosną nowe pędy. Tworzą one swoje korzenie we wcześniej wypełnionym podłożu.
4. Jesienią, po zauważeniu nowego pędu, dokładnie obejrzyj nowy korzeń. Jeśli jest już dobrze uformowane, drzewko można ostrożnie odciąć i przesadzić do doniczki wypełnionej bardziej bogatym w składniki odżywcze podłożem, takim jak nasza uniwersalna gleba organiczna Plantura.
5. Dopóki nie posadzisz nowej lipy, upewnij się, że jest ona regularnie zaopatrywana w wodę i składniki odżywcze. Ważna jest również ochrona młodych drzew przed mrozem podczas pierwszych kilku zim.

Lipy są dobre nie tylko jako wspaniałe drzewa ogrodowe i pastwiska dla owadów, ich liście i kwiaty mogą być również wykorzystywane na wiele sposobów w kuchni i medycynie. Omówimy to w naszym artykule na temat zastosowań Linden.